Flow is de staat waarin het gevoel van een afgescheiden zelf verdwijnt, en er een volledige samensmelting plaatsvindt tussen de persoon, de handeling, en het moment zelf. In deze ervaring vervagen tijd en ruimte, lost elke identificatie met het ego op, en blijft er alleen de directe, moeiteloze expressie van bewustzijn over. Het is de spontane staat van zijn waarin creatie voortkomt zonder tussenkomst van gedachten of controle, een natuurlijke uitdrukking van de essentie van non-dualiteit.
Flow is “een toestand waarin mensen zo betrokken zijn bij een activiteit dat niets anders er meer toe lijkt te doen; de ervaring is zo plezierig dat mensen het zullen blijven doen, zelfs tegen hoge kosten, puur om het doen zelf” - Mihaly Csikszentmihalyi
Flow: De Kunst van Zelfverlies en Samensmelting met het Moment
Er zijn momenten in het leven waarop alles samenvalt. Waarin tijd lijkt te vervagen, gedachten verdwijnen, en je helemaal opgaat in wat je aan het doen bent. Dit fenomeen staat bekend als flow, een staat die veel meer is dan alleen een hulpmiddel voor productiviteit of prestaties. In de wereld van kunst en non-dualiteit krijgt flow een diepere betekenis, waarin de grenzen tussen de maker en het gemaakte volledig verdwijnen.
Flow is niet zomaar een toestand waarin we beter functioneren of productiever zijn; het is een ervaring waarin we ons afgescheiden zelf volledig verliezen. In deze staat smelten we samen met de handeling en het moment zelf. Het voelt alsof de tijd oplost, alsof het ego verdwijnt, en er alleen maar de directe, moeiteloze expressie van creatie overblijft.
In de wereld van encaustiek — de kunst van schilderen met bijenwas en pigment — komt deze ervaring van flow bijzonder sterk naar voren. Terwijl de kleuren vloeien en de warmte de was beweegt, lijkt de scheiding tussen kunstenaar, materiaal en beweging te verdwijnen. De handelingen gebeuren als vanzelf, zonder tussenkomst van gedachten of controle. Je wordt niet langer geleid door plannen of verwachtingen, maar door de pure, spontane stroom van het creatieve proces.
Deze ervaring van flow raakt aan de kern van non-dualiteit, waarin alles wat we doen een directe uitdrukking is van bewustzijn zelf. Non-dualiteit leert ons dat het idee van een afgescheiden zelf een illusie is, en dat alles wat verschijnt, inclusief onze handelingen en creaties, deel uitmaakt van één ongedeelde werkelijkheid. In flow herkennen we dit direct: de ervaring dat er geen "ik" is die creëert, maar alleen het creatieve proces dat zich moeiteloos ontvouwt.
We hunkeren naar deze momenten van zelfverlies, of het nu in kunst, sport, muziek, of meditatie is. Het gaat niet om het bereiken van iets of om het winnen van een wedstrijd, maar om de staat waarin we onszelf vergeten. Wanneer we in flow zijn, ervaren we wat het betekent om werkelijk te zijn, zonder de ruis van gedachten of de beperkingen van het ego.
Flow is dus veel meer dan een toestand van optimale prestaties; het is een venster naar onze ware aard, een ervaring van moeiteloosheid en verbondenheid met het moment. Het is een herinnering dat de grootste kunst niet alleen in het resultaat ligt, maar in het volledig opgaan in het proces zelf.
Laten we de kunst van flow omarmen, niet om iets te bereiken of te winnen, maar om onszelf te verliezen in de vreugde van het zijn.